همه‌چیز در مورد بازاریابی ویروسی

وایرال مارکتینگ یا همان بازاریابی ویروسی (Viral Marketing) یکی از مدل‌های بازاریابی است که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مدل از بازاریابی به به مدل‌های دیگر بازاریابی مانند بازاریابی دهان به دهان وابسته است، با کمترین هزینه، پیام تجاری شما را به افراد منتقل می‌کند. اصلی‌ترین ویژگی‌های بازاریابی ویروسی کم‌هزینه و بی‌زحمت بودن آن است. در بازاریابی وایرال پیام شما درست مانند یک ویروس در بین مردم منتشر خواهد شد و همه در مورد کسب و کار و یا خدمتی که آن را منتشر کرده‌اید، صحبت خواهند کرد. در ادامه این مقاله آموزشی در سایت فوربو همراه باشید.

یک پیشنهاد: مقالات سایت فوربو به گونه‌ای نگارش می‌شوند که در راستای تکمیل یک هدف باشند. به همین دلیل در ابتدای مقالاتی که ارتباط‌هایی با یک دیگر دارند، سطری با عنوان پیش‌نیاز نوشته می‌شود که توصیه می‌کنیم، آن را هم مطالعه کنید، زیرا برخی عناوین ممکن است در این مقاله مطرح شوند اما توضیح کامل آنها در مقاله پیش‌نیاز باشد. همچنین سعی می‌کنیم کلمات کلیدی هر مقاله را به صفحه مربوطه لینک دهیم تا شما در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر به همه مقالات آن موضوع دسترسی داشته باشید.

[megadesc]

پیشنهاد: لیست کامل مقالات تاکتیک‌های بازاریابی

[/megadesc]

بازاریابی ویروسی چیست؟

بازاریابی ویروسی که معادل فارسی لغت Viral Marketing است، یک مدل از مدل‌های بازاریابی است که صرفا به منظور تشویق افراد برای خرید یک مصحول و یا استفاده از خدمات، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. اهداف بازاریابی ویروسی با مدل‌های دیگر تفاوت داشته و در اصل برای «آگاهی از برند» یا همان Brand Awareness استفاده می‌شود.

بازاریابی ویروسی می‌تواند مقدمه‌ای بر یک مدل دیگر بازاریابی باشد، زیرا هدف اصلی این مدل آگاه کردن مردم به شیوه‌ای خلاقانه برای معرفی برند شما است. تعاریف بازاریابی به منظور افزایش فروش معنی می‌شوند، یعنی هر کاری می‌کنند که افراد شما را شناسایی کرده و مشتری خدمات شما شوند، اما بازاریابی ویروسی در مرحله اطلاع به پایان می‌رسد. برای مثال شما در یک محتوای ویروسی – که در ادامه به آن اشاره خواهم کرد – نمی‌توانید پیشنهاد خرید یک محصول را بدهید. اما می‌توانید برند خود را معرفی کنید. پس بعد از معرفی شدن است که می‌توانید با استفاده از تکنیک‌های دیگر بازاریابی، افراد را تشویق به خرید و یا استفاده از محصولات خود کنید.

وایرال مارکتینگ یا بازاریابی ویروسی تعریف جدیدی در علم بازاریابی نبوده و در گذشته بسیاری از پیام‌های تبلیغاتی از طریق بازاریابی دهان به دهان (Word of Mouth Marketing)، به‌سرعت پخش می‌شدند اما تعریف جدید آن از سال ۱۹۹۶ توسط سرویس‌دهنده ایمیل هات‌میل (Hotmail) به کار گرفته شد. در گذشته که ارتباطات نسبت به امروز گسترده نبود، محتوای ویروسی با اینکه به‌سرعت پخش می‌شد اما وسعت آن از یک محدوده بیشتر نمی‌رفت. برای مثال یک کسب و کار سنتی که یک طرح جدید برای فروش را به افرادی معرفی کرد، اگر موفق می‌شد تنها می‌توانست افراد یک محله یا حداکثر یک شهر را شکل بازاریابی ویروسی آگاه کند. اما امروز با وجود رسانه‌های اجتماعی، کاربران آنها می‌توانند یک پیام ویروسی را به کل دنیا انتقال دهند.

انواع روش‌های بازاریابی ویروسی

همانند سایر تکنیک‌های بازاریابی، بازاریابی ویروسی یا وایرال مارکتینگ هم انواع و روش‌های مختلفی دارند که به صورت کوتاه هر یک را معرفی خواهیم کرد. توجه داشته باشید مباحث این قسمت ارتباط زیادی با بازاریابی دهان به دهان دارد اما به صورت مستقل جز روش‌های بازاریابی ویروسی تلقی می‌شوند.

بازاریابی ویروسی ارزشی

این مدل از بازاریابی ویروسی تاثیر مستقیمی بر روی کیفیت خدمات دارد. بازاریابی ویروسی ارزشی مدلی است که در آن مصرف‌کننده خدمات شما آنقد از کیفیت محصول، خدمات و یا سرویس شما راضی است که شما را به فرد دیگری که مصرف‌کننده شما نبوده، معرفی می‌کند. این زنجیره تا وقتی کیفیت محصول شما بالا شود، از طریق بازاریابی دهان به دهان ادامه خواهد داشت.

بازاریابی ویروسی ناخوشایند

بازاریابی ویروسی ناخوشایند بسیار مهم است زیرا می‌تواند مخصوصا برای کسب و کارهای محلی آسیب‌زا باشد. این مدل که درست مخالف مدل بازاریابی ویروسی ارزشی است، فرد دوم را از خرید و استفاده از محصولات شما منع می‌کند. اگر کیفیت خدمات شما راضی کننده نباشد در یک گفتگو، شخص مصرف‌کننده از شما بد گفته و توصیه می‌کند که فرد دوم از شما خرید نکند. به این صورت ممکن است فرد دوم هم به افرادی که نیاز خدمات شما را دارند، بگوید که از کیفیت شما راضی نیست.

بازاریابی ویروسی حیله‌ای

در مدل حیله‌ای، پای پاداش در میان است. یعنی ممکن است شخصی آنقدر هم از کیفیت یک محصول و یا برند راضی نباشد اما به دلیل اینکه اگر پیام دعوتی را به شخص دومی ارسال کند، هدیه، پاداش و یا امتیازی دریافت می‌کند. بازاریابی ویروسی حیله‌ای مدلی است که امروزه بسیاری از کسب و کارهای اینترنتی از آن برای جذب مشتری بیشتر استفاده می‌کنند.

بازاریابی ویروسی حیاتی

بازاریابی ویروسی حیاتی مدلی است که صرفا با وجود با دو نفر و یا بیشتر صورت می‌گیرد. برای مثال بسیاری از کسب و کارها اینترنتی امروزه نیازمند دو شخص هستند. این مدل تجاری که C2C یا Customer to Customer نام دارد، برای انجام واکنشی نیاز به شخص دیگری دارد. البته نباید بازاریابی ویروسی را دقیقا  مشابه مدل تجاری C2C دانست زیرا در مدل تجاری گفته شده ارتباط دو فرد می‌تواند مدت‌ها به مدت‌ها صورت نگیرد اما در بازاریابی ویروسی حیاتی، یک فرآیند صرفا با حضور دو متقاضی انجام می‌شود.

بازاریابی ویروسی مارپیچی

این مدل بسیار پیچیده و همچنین به‌نوعی اصلا قابل اندازه‌گیری و سنجش نیست. یک فرد که مصرف‌کننده خدمات شماست بدون‌ آنکه شما بخواهید، قصد دارد تجربه خود را با شخص دیگریدر میان بگذارد. مانند پرسیدن چه‌خبر و پاسخ آن. این مدل برند شما توسط این شخص بین دایره افراد پیرامون آن پخش می‌شود.

محتوای بازاریابی ویروسی باید چگونه باشد؟

با کیفیت باشد

اصلا مهم نیست که محتوای شما از چه جنسی باشد. متن ساده در مورد یک موضوع، عکس و اینفوگرافیک یا یک ویدیو جالب. مهم این است که این محتوا با کیفیت باشد. اگر یک متن کوتاه در مورد یک موضوع است، باید یک متن کوتاه با کیفیت باشد. عکس و اینفوگرافیک کیفیت داشته باشد. منظور از کیفیت، کیفیت فنی و تصویر آن محتوا نیست. بلکه منظور آن ارزش و کیفیت محتوایی است که منتشر می‌شود. یک متن ساده هم باید برای کاربران جذابیت داشته باشد و ارزشی ایجاد کند که افرار بخواهند آن را با دیگران به اشتراک بگذارند.

خلاقانه باشد

نمونه‌های موفق کمپین بازاریابی ویروسی، همگی یک ویژگی مشترک دارند و آن هم خلاقانه بودن آنهاست. محتوا کمپین‌های موفق که معمولا از طریق ویدو و تصویر پخش شده‌اند غالبا از ترکیب‌های خلاقانه و طرح‌های جدید استفاده کرده‌اند. وقتی حتی اگر یک حقیقت علمی جالب که بسیاری هم آن را می‌دانند را به شیوه‌ای نو و خلاقانه منتشر کنید، شانس بالایی برای به‌اشتراک گذاشته شدن دارد.

به یک نیاز پاسخ دهد

بسیاری از نمونه‌های موفق بازاریابی ویروسی در پاسخ به یک نیاز موفق شده‌اند. وقتی یک مسئله در یک جامعه بولد می‌شود و همه در مورد آن اطلاعات می‌خواهند، شما وقتی بیایید و در مورد آن موضوع محتوا تولید کنید، می‌توانید به یک نیاز کاربرا پاسخ دهید. برای مثال وقتی پیام‌رسان تلگرام در ایران فیلتر شدن، بسیاری از سرویس‌های وی‌پی‌ان با تاکید بر روی فیلتر شکن تلگرام توانستند به سرعت رشد کرده و مخاطب جذب کنند.

قابل به‌اشتراک گذاری باشد

نکته دیگر در مورد ویژگی محتوای ویروسی این است که قابلیت اشتراک‌گذاری را داشته باشد. برای مثال بسیاری فکر می‌کنند که با انتشار محتوای نسبتا غیر اخلاقی می‌توانند به‌سرعت مطرح شوند اما این مدل و همچنین استفاده از کلمات رکیک در متن‌ها، باعث می‌شود محتوا کمتر به اشتراک گذشته شود زیرا بسیاری علاقه به معرفی این موارد ندارند. محتوایی قابل اشتراک‌گذاری است که ساده، جذاب و خلاقانه باشد.

محتوای ویروسی چگونه پخش می‌شود؟

تولید کردن محتوای ویروسی یک بخش قضیه است و بخش دیگر آن پخش شدن آن است. البته محتوایی که توسط خودتان پخش و توزیع شود، دیگر اسمش مدل بازاریابی ویروسی نیست. در بازاریابی ویروسی، محتوا و پیام شما باید بدون زحمت توسط مردم منتشر شود. یک نقل‌قول از نویسندگان حوضه بازاریابی به نام رابرت کاپلان وجود دارد که  درمورد بازاریابی ویروسی می‌گوید: انتقال پیام درست به پیام‌رسانان درست در محیط درست. محتوای شما باید ویژگی‌های مطرح شده را داشته باشد، یعنی ارزشمند باشند تا پیام درست را داشته باشید.

پیام‌رسانان درست، افرادی هستند که می‌توانید از آنها به عنوان منبع اصلی انتشار استفاده کنید. متخصصین بازار هدف، افراد تاثیرگذار و فروشندگان مرتبط. این افراد کسانی هستند که می‌توانید با داشتن یک رابطه کاری و یا حتی پرداخت هزینه به آنها، اولین قدم انتشار را بردارید. اگر بخواهید خیلی هدف‌مند کار کنید می‌توانید از افراد مرتبط با حوضه کاری خود برای انتشار استفاده کنید ولی در غیر این صورت می‌توانید به صورت آن را در رسانه‌های اجتماعی به اشتراگ بگذارید و از دایره دوستان خود برای انتشار اولیه کمک بگیرید. اگر واقعا محتوا شما با ارزش باشد، حتما خود به خود توسط افراد به اشتراک گذاشته می‌شود. هرچه سرعت اشتراک‌گذاری محتوا بیشتر باشد، یعنی میزان ویروسی بودن آن بیشتر است.

محیط درست، بستری است که باید از آن برای انتشار استفاده کنید. مدل امروزی بازاریابی ویروسی کاملا به بازاریابی دهان به دهان ارتباط دارد و حتی روش‌های آن هم کاملا وابسته به روش‌های آن مدل بازاریابی است. رسانه‌های اجتماعی که امروزه بستری خوبی برای انتشار هستند هم باید به درستی انتخاب شوند. برای مثال وقتی یک تصویر می‌خواهید به‌اشتراک بگذارید طبیعتا اینستاگرام برای آن مناسب است و یک ویدیو بهتر است در یوتیوب منتشر شود. البته امروزه همه رسانه‌های اجتماعی همه نوع محتوا را پشتیبانی می‌کنند و می‌توانید از همه انها استفاده کنید. پیش از شبکه‌های اجتماعی، بازاریابی ویروسی از طریق ایمیل پخش می‌شد. قابلیت Forward کردن ایمیل‌ها باعث شد بسیاری ایمیل‌های خلاقانه و ویروسی خود را از این طریق پخش کنند.

چگونه از وایرال مارکتینگ در کسب و کار اینترنتی خود استفاده کنیم؟

نمونه‌های گفته شده در مقاله به صورت کلی در مورد علم بازاریابی بوده‌اند اما در این قسمت به بررسی آن برای کسب و کارهای اینترنتی می‌پردازیم. برای اینکه بتوانید از وایرال مارکتینگ یا بازاریابی ویروسی در حوضه بازاریابی دیجیتال استفاده کنید، باید مخاطبین حوضه کاری خود را بشناسید. برای این کار لازم است بازار هدف خود را بشناسید تا علایق آنها را متوجه شوید.

وقتی بازار هدف خود را به‌‌خوبی بشناسید، می‌توانید با توجه به سلیقه آنها از طریق عکس‌های جالب، اینفوگرافیک و یا ویدیوهای جالب را تولید و به‌اشتراک بگذارید. حقیقت‌های جالب در مورد یک موضوع، اطلاعات عمومی و یا یک موضوع علمی مرتبط را از طریق محتوای دیجیتال در رسانه‌های اجتماعی منتشر کنید. همچنین برای بهتر پخش شدن می‌توانید در ابتدا از یکی از کانال‌های پیام‌رسانان‌ها را انتخاب کنید. همچنین برای ابتدا می‌توانید آن را بین جامعه دوستان خود منتشر کنید و در صورت مورد استقبال قرار گرفتن می‌توانید حتی برای انتشار اولیه هزینه کنید. اما باز هم می‌گویم که اگر محتوا شما واقعا با ارزش باشد خودش تبلیغ و پخش می‌شود. همچنین فراموش نکنید که اگر برای پخش کردن یک محتوا اگر زمان بگذارید و زحمت بکشید، اسمش بازاریابی ویروسی نیست و پیام ویروسی باید خودش توسط افراد منتشر شود.

ویژگی‌های مثبت و منفی بازاریابی ویروسی

مزایا بازاریابی ویروسی

اصلی‌ترین ویژگی که بسیاری علاقه‌مند به استفاده از این روش می‌شوند، رشد سریع پیام آنهاست اما نکته‌ای که وجود دارد این است که همه مدل‌ها موفق نمی‌شوند و همیشه تعداد کمی از آنها موفق می‌شوند که به‌خوبی پخش شده و برند خود را معرفی کنند. به دنبال دیده شدن، مخاطبین نسبت به برند و خدمات شما آگاه می‌شوند.

معایب بازاریابی ویروسی

یکی از معایب اصلی این مدل، عدم اندازه‌گیری و ثبت آمار در مورد آن است. در واقع در مدل‌های امروزی در رسانه‌های اجتماعی می‌توانید تعداد کلیک‌ها و نمایش را متوجه شوید اما این برای یک آمار دقیق بازاریابی مناسب نیست. رشد کسب و کار شما نیز با این روش قابل اندازه‌گیری نیست زیرا اصلا نمی‌دانید که مخاطبین بعد از دیدن پیام ویروسی شما چه عکس‌العملی از خود نشان می‌دهند.

به پایان این مقاله آموزشی در مورد بازاریابی وایرال یا همان بازاریابی ویروسی در سایت فوربو دیجیتال مارکتینگ رسیدیم. در صورتی که هر سوالی در مورد این موضوع داشتید، می‌توانید آن را از طریق قسمت نظرات برای ما ارسال کنید. حتما به پرسش شما پاسخ خواهیم داد.

حامی این مقاله سایت فوربو شوید

در صورتی که این مقاله برای شما مفید بود، می‌توانید با انتخاب یکی از آیتم‌های زیر، به‌صورت کاملا اختیاری از فوربو حمایت کنید.

۲ هزار تومان | ۵ هزار تومان | مبلغ دلخواه

یا ما را در رسانه‌های زیر دنبال کنید

اینستاگرام | توییتر | تلگرام