چطور کتاب الکترونیک بنویسیم؟ (راهنمای نگارش و انتشار کتاب الکترونیک)

نوشتن کتاب الکترونیک کار سختی نیست.

تنها با استفاده از یک سیسنم ساده و نرم‌افزار Word می‌تونید کتاب الکترونیک و PDF خود را آماده کنید. در بسیاری از مقالات سایت به اهمیت نگارش کتاب الکترونیک در مسیری بازاریابی اشاره کرده بودیم. حالا توی این مقاله می‌خوایم مسیر نوشتن، آماده‌سازی و انتشار کتاب الکترونیک رو باهم بررسی کنیم. در ادامه با فوربو همراه باشید.

محتویات مقاله‌ی نوشتن کتاب الکترونیک:

• کتاب الکترونیک بهترین چیز رایگان!
• کتاب الکترونیک یا ای‌بوک چیست؟
• چگونه کتاب الکترونیک بنویسم؟
• طراحی و صفحه‌آرایی کتاب 
• تبدیل فایل متنی به نسخه الکترونیک (EPub)
• ساختار اصلی کتاب الکترونیک
• کتاب را کجا و چطور منتشر کنیم؟

کتاب الکترونیک بهترین چیز رایگان!

اگر مقالات پیشین سایت فوربو را در خصوص بازاریابی جنس‌ رایگان و همچنین بازاریابی فراخوان عمل را مطالعه کرده باشید، به ساخت و انتشار کتاب الکترونیک اشاره کرده بودیم. در واقع انتشار دادن و در اختیار قرار دادن یک محتوای رایگان در کسب و کارهای اینترنتی و سایت‌ها بسیار اهمیت دارد.

کتاب الکترونیک یکی از بهترین چیزهایی است که می‌توایند به صورت رایگان در اختیار کاربران خود قرار دهید. شما قرار نیست یک سال از عمرتان را صرف نگارش کتاب کنید و بهترین چیز ممکن را بنویسید. ساختار کتاب‌های الکترونیک که در این مقاله قصد داریم به معرفی آن بپردازیم اصلا این‌گونه نیست.

کتاب الکترونیک شما در سایت شما می‌تواند شامل اطلاعات دسته‌بندی شده و منظم شده‌ای از دل محتوا خود سایت باشد. نه چیز عجیب و غریب و خاص. در واقع همه‌چیز به استراتژی بازاریابی شما بستگی دارد. به‌دنبال چه هستید؟ آیا با ارسال یک کتاب قصد داریم تعداد لیدها یا همان سرنخ‌های فروش خود را افزایش دهید؟ و از آن در آینده برای فروش محصولات استفاده کنید؟

پس در این مقاله به دنبال چیز درستی آمده‌اید. نوشتن و تولید یک کتاب الکترونیک می‌تواند برای کسب و کار شما و در اصل استراتژی‌های کسب و کار اینترنتی شما بسیار موثر باشد. اهمیت داشتن کتاب به شکل الکترونیک در سایت وقتی مهم‌تر می‌شود که شما آن را در کنار سایر محصولات خود که رایگان نیستند قرار دهید.

انتخاب عنوان، محتوای هوشمندانه، ساختار ساده و یک کاور زیبا می‌تواند تمام آن چیزی باشد که موفقیت کتاب الکترونیک شما را تضمین می‌کند. در ادامه دقیق‌تر به ساختار این جنس کتاب‌های الکترونیک می‌پردازیم.

کتاب الکترونیک یا ای‌بوک چیست؟

به صورت تکنیکی کتابی را می‌توان کتاب الکترونیک یا ای‌بوک (Electronic Book – E-Book) دانست که به صورت نسخه متنی الکترونیک با فرمت EPub در دسترس باشد.

یعنی توسط کتاب‌خوان‌های الکترونیک (که مشابه تبلت‌ها هستند، مانند آمازون کیندل) قابل اجرا باشد. البته نرم‌افزارهای کامپیوتری دیگری هم توان خواندن آن‌ها را دارند.

این یک تعریف خیلی دقیق از کتاب الکترونیک است. امروزه تقریبا در همه‌جای دنیا در کنار نسخه‌های چاپی و فیزیکی کتاب‌ها، یک نسخه الکترونیک با این فرمت در سرویس‌های رسمی الکترونیک منتشر می‌شود. در دنیا سرویس‌های آمازون، گوگل و.. محل‌های نشر این مدل کتاب هستند. در ایران هم سرویس‌هایی مثل فیدیبو این خدمات را برای کتاب‌های فارسی انجام می‌دهند.

جدا از این تعریف مطرح شده، به صورت عمومی می‌توان هر کتابی را که به صورت غیر چاپی، در فضای اینترنت منتشر شده است، را یک کتاب الکترونیک دانست. بسیاری از کتاب‌ها و مقالات با فرمت PDF در اینترنت منتشر شده‌اند. و آن‌ها هم یک کتاب الکترونیک هستند.

در سایت فوربو ما با رویکرد کسب و کار اینترنتی و دیجیتال مارکتینگ به موضوعات مختلف می‌پردازیم. در این مقاله هم قصد نداریم که طریقه تولید کتاب الکترونیک به شکل قانونی و رسمی آن -که ناشرهای رسمی آن را انجام می‌دهند- را مطرح کنیم.

هدف ما آموزش درست کردن کتاب الکترونیک در کوتاه‌ترین زمان با فرمت پی‌دی‌اف است. چیزی که امروزه حداقل در وب فارسی، به‌عنوان کتاب‌ الکترونیک شناخته می‌شود. هدف تولید سریع و در اصل انتشار و بازاریابی روی آن است.

چگونه کتاب الکترونیک بنویسم؟

برای نوشتن کتاب الکترونیک شما طبیعتا نیاز به محتوا دارید. فرض ما بر این است که شما یک کسب و کار آنللاین در حال حاضر دارید، و قصد دارید با توجه به موضوع فعالیت خود کتاب الکترونیک تولید و منتشر کنید.

شما به دو صورت می‌تونید کتاب الکترونیک خود را آماده کنید.

حالت اول) نگارش کتاب الکترونیک برای کسب و کار

حالت اول این است که دست روی موضوعی بگذارید که تا کنون در سایت به آن نپرداخته‌اید. چیزی که در سایت به آن اشاره نکردید اما کاملا مرتبط با موضوع کسب و کار شما است.

در ادامه در خصوص ساختار کتاب‌های الکترونیک بیشتر توضیح خواهیم داد. اما باید سعی کنید یک سری نکات طلایی، آموزش‌های ویژه، یک موضوع جذاب و پرطرفدار موضوع کسب و کارتان و چیزهای از این دست را انتخاب کنید.

برای مثال اگر حوزه بازاریابی اینترنتی فعالیت می‌کنید، می‌توانید اصطلاحات و لیست واژگان مرتبط با حوزه بازاریابی را در قالب یک کتاب الکترونیک رایگان آماده و منتشر کنید.

اگر یک فروشگاه اینترنتی دارید و در حوزه پوشاک کار می‌کنید، می‌توانید یک کتاب الکترونیک در مورد ست کردن لباس‌ها آماده کنید.

پس حالت اول مربوط به تولید یک محتوا جدید و کاملا مرتبط با کسب و کار شما شد. همچنین یک کتاب می‌تواند ترکیبی از چند محتوا سایت شما باشد. در واقع با گردآوری محتوایی که پیش‌تر در سایت شما منتشر شده هم می‌توانید یک کتاب الکترونیک را در سایت ارائه دهید.

حالت دوم) نگارش کتاب الکترونیک برای جمع‌بندی اطلاعات 

اگر کسب و کاری ندارید که بخواهید از طریق کتاب الکترونیک فرآیندهای بازاریابی خود را با آن کامل کنید، به صورت شخصی هم می‌توانید کتاب الکترونیک آماده کنید.

شما می‌توانید علاقه‌مندی‌های خودتون رو دنبال کنید و درمورد اون اطلاعات بدست بیاورید. سپس برای جمع‌آوری و یکی کردن اطلاعات به منظور جمع‌بندی شخصی در مورد یک موضوع، می‌تونید کتاب الکترونیکی را آماده کنید.

نحوه‌ی ساختن کتاب الکترونیک هم بسیار ساده است. تنها کافی استی اطلاعات مورد نظر خود را در نرم Word وارد کرده و با یک ساختار مشخص آن‌ها کنار هم بنویسید. موضوعات رو دقیق دسته‌بندی کنید. فهرست‌بندی کنید و شروع به نوشتن کنید. در همان نرم افزار ورد می‌تونید یک خروجی پی‌دی‌اف برای فایل خود بگیرید. با داشتن نسخه‌ی پی‌دی‌اف کتاب خود می‌تونید اون رو در اختیار سایت‌ها و سرویس‌های انتشار کتاب الکترونیک پی‌دی‌اف قرار بدید که در ادامه مقاله‌ اون‌ها رو معرفی کردیم.

طراحی و صفحه‌‌آرایی کتاب الکترونیک چگونه است؟

برای صفحه‌آرایی حرفه‌ای می‌توانید از نرم‌افزار Adobe InDesign استفاده کنید. در این نرم‌افزار که ویژه طراحی کتاب و مجله ساخته شده است، به دقیق‌ترین ابزارها برای صفحه‌آرایی دسترسی دارید. اما برای تولید سریع و آسان کتاب الکترونیک در سایت شما با یک نرم‌افزار بسیار ساده‌تر هم می‌توانید کتاب خود را آماده کنید.

نرم‌افزار Microsoft Word از سری نرم‌افزارهای آفیس امکانات کاملی را در اختیار شما قرار می‌دهد. و می‌توانید خیلی سریع و ساده متن خود را وارد کرده و یک خروجی پی‌دی‌اف بگیرید.

با نرم‌افزار ورد هم می‌توانید طرح‌های گرافیکی و زیبایی را در کتاب کار کنید. در واقع ابزار کار برای شما فراهم است و تنها باید از خلاقیت خود استفاده کنید. ابزارها و المان‌های گرافیکی خوبی در نرم‌افزار Word در اختیار شما قرار دارد. در سایت فوربو در بخش کتاب‌خانه فوربو می‌تونید به نمونه کتاب‌های الکترونیکی که ما با نرم‌افزار Word طراحی کردیم دسترسی داشته باشید و اونا رو بررسی کنید.

در نرم‌افزار ورد می‌توانید تصاویر، اشکال، متن و کلا هر محتوایی که قصد دارید در کتاب آن را ارائه دهید را به ساده‌ترین شکل ممکن در کنار هم قرار دهید. سپس از قسمت Save as یک خروجی با فرمت پی‌دی‌اف (PDF) بگیرید. فایل خروجی شما به صورت پی‌دی‌اف همان فایل نهایی کتاب است که باید آن را در سایت خود آپلود کنید.

تبدیل فایل متنی (DOCX- Word) به فایل متنی الکترونیک (EPUB)

به صورت پیش‌فرض بر روی نرم‌افزار مایکروسافت ورد نمی‌توانید خروجی فایل متنی الکترونیک یا همون EPUB بگیرید. اما تبدیل فایل متنی عادی به ای‌پاب کار سختی نیست و می‌تونید از ابزارهای آنلاین استفاده کنید.

یکی از بهترین سرویس‌ها در این زمینه سایت Aspose است. با واردن به این سایت، پس از آپلود فایل متنی خود، گزینه‌ی EPUB را برای فایل خروجی انتخاب کنید تا فایل متنی Word Docx شما تبدیل به یک فایل EPUB شود.

ساختار یک کتاب الکترونیک

در بخش قبلی خیلی کلی به طراحی کتاب الکترونیک پرداختیم. اما در این بخش قصد داریم که بخش‌های اصلی کتاب الکترونیک را معرفی کنیم. در واقع ساختاری که بهتر است کتاب شما داشته باشد.

اولین نکته برای اینکه بتوانید یک کتاب الکترونیک هوشمندانه را برای دانلود در سایت قرار دهید، این است که هدف خود را انتشار کتاب بدانید. کتاب را برای چه آماده‌ می‌کنید؟ برای چه مدل کاربری؟ قرار است در کجا آن را قرار دهید و چه کسانی قرار است آن را ببینند؟

به همه این موارد باید فکر کنید. برای مثال در مرسوم‌ترین حالت ممکن شما به دنبال ایمیل کاربران سایت خود هستید، تا در آینده با بازاریابی ایمیلی بتوانید آن‌ها را تبدیل به مشتری‌های کسب و کار خود کنید.­ از همین رو باید موضوع بسیار جذابی را انتخاب کنید. تا کاربران حاضر شوند که ایمیل و اطلاعات خودشان را در اختیار شما برای دریافت و دانلود کتاب قرار دهند.

پس از این مورد به ساختار شماره یک می‌رسیم.

۱) عنوان و موضوع جذاب

اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، عنوان کتاب الکترونیک شما است. یک مطلب ساده برای کاربر ارزشی ندارد که بخواهد در قبال دانلود آن ایمیل و اطلاعاتش را به شما دهد. حتی یک مطلب خیلی دقیق و کارشناسانه‌ هم شاید شرایط مشابهی داشته باشد.

چیزی که باید برای این جنس کتاب‌های الکترونیک درنظر داشته باشید، کاربردی بودن است. سعی کنید در هر موضوعی که فعالیت می‌کنید، کاربردی‌ترین موارد را در یک کتاب الکترونیک آماده کنید. مطالبی که به یک نیاز کاربر پاسخ دهد.

در کنار خود موضوع که باید کاربردی و به‌درد بخور باشد، عنوان شما هم اهمیت زیادی دارد. استفاده از یک عنوان سوالی می‌تواند جذابیت ایجاد کند. یا مثلا عنوانی که در آن از اعداد به این شکل استفاده کرده باشید. برای مثال ۷ نکته کلیدی برای راه‌اندازی کسب و کار اینترنتی. ۳ راز ست کردن لباس که نمی‌دانید. انتخاب از این دست تیترها برای کتاب می‌تواند جذابیت بیشتری تولید کند.

۲) کاور با طرحی چشم‌نواز

بهترین موضوع با بهترین تیتر هم روی یک صفحه خالی دیده نمی‌شود. رنگ‌ها را خوب بشناسید. از ترکیب‌بندی رنگ‌ها استفاده کنید. حتی یک کاور ساده بدون هیچ المان گرافیکی خاص، می‌تواند با رنگ‌بندی، جذاب به‌نظر آید.

کاور شما چیزی است که قرار است کاربر اولین بار آن را مشاهده کند. پس طراح آن می‌تواند اهمیت داشته باشد. استفاده از تصویر چهره افراد می‌تواند موثر باشد. انتخاب و طراحی کاور با استفاده از طرح‌های گرافیکی انیمیشنی هم جذابیت خاصی دارد.

خلاقیت شما در کاور می‌تواند تاثیر زیادی در دیده شدن کتاب داشته باشد. علاوه بر خود تصویر و سوژه‌ای که می‌خواهید آن را در تصویر نمایش دهید، انتخاب فونت صحیح، واضح و خوانا هم اهمیت دارد. فونت‌ها و قلم‌های مختلف را برای کاور خود تست کنید و بهترین را انتخاب کنید.

۳) فهرست‌بندی شده

بخش‌های کتاب خود را مشخص کنید. به‌اصطلاح آن را فصل‌بندی کنید. در چند فصل مشخص به موضوعات کتاب بپردازید و سعی کنید همه‌چیز را منظم ارائه دهید، نه پشت سر هم پراکنده.

منظور از فهرست‌بندی صرفا ایجاد فهرست در ابتدای کتاب نیست. استفاده درست از عنوان‌ها و زیر عنوان‌ها بسیار اهمیت دارد. کاری کنید که محتوا شما و در اصل متن‌تان قابل شناسایی باشد. کاربر بتواند با مشاهده عنوان‌ها به محتوا بخش‌های کتاب دسترسی داشته باشید.

از آنجایی که در مدل مطرح شده قرار نیست یک کتاب خیلی مفصل و کاملی بنویسید، موضوعات باید کوتاه باشند و دسترسی سریع به این محتوا کوتاه و کاربردی از طریق استفاده درست از عنوان‌ها و فهرست‌بندی ممکن است.

۴) محتوا اصلی

در ادامه بخش قبل، سعی کنید محتوای خود را در چند بخش تقسیم کنید. و با عنوان‌های جذاب آن‌ها را مشخص کنید. محتوا اصلی کتاب الکترونیک شما بهتر است به زبان ساده نوشته شده باشد. در کتاب الکترونیکی که در سایت منتشر کرده‌اید و همان کاربر سایت آن را دانلود کرده‌ است، لازم نیست به یک‌باره لحن کتابی به‌خود بگیرید.

خیلی ساده و سریع به چیزی که در عنوان کتاب خود به آن اشاره کردید، پاسخ دهید. منظور این است که خیلی سریع سعی کنید به دلیلی که کاربر باعث شده کتاب شما را دانلود کند، پاسخ دهید.

۵) یک فراخوان عمل

اگر مقاله بازاریابی فراخوان عمل یا همان Call to Action را مطالعه نکرده‌اید، حتما آن را بخوانید. شما در کتاب‌های خود می‌توانید از یک فراخوان عمل استفاده کنید. برای مثال در انتهای کتاب یک کد تخفیف قرار دهید.

اگر تخفیف یا محصول یا خدماتی را برای عرضه دارید، با یک پیشنهاد ویژه آن‌ها را در انتهای کتاب قرار دهید. کاملا مرتبط با مورد بعد، می‌توانید اطلاعات تماس و مشاوره خود را به صورت یک کلید فراخوان عمل در کتاب قرار دهید.

اگر بتوانید کاری کنید که کاربر شما پس از مطالعه کتاب، یک عمل (اکشن) انجام دهد، بسیار خوب است. و برای کسب و کار شما اهمیت دارد. در ساده‌ترین حالت ممکن است شما از کاربر دعوت کنید که یک مقاله یا یک کتاب دیگر سایت شما را مشاهده کند. اما همین عمل باعث می‌شود یک کاربر بازگشتی به سایت شما مراجعه کند. که اهمیت بسیاری برای شما دارد. در خصوص این موارد در دسته‌بندی بازاریابی موتور جستجو می‌توانید اطلاعات بیشتری را کسب کنید.

۶) اطلاعات تماس و معرفی

کتاب را بی‌نام و نشان رها نکنید. حتما اطلاعات سایت خود را در کتاب قرار دهید. می‌توانید در انتها یا حتی ابتدای کتاب الکترونیک، یک صفحه را برای معرفی کسب و کار خود در نظر بگیرید. و همچنین اطلاعات تماس و راه‌های ارتباطی خود را معرفی کنید. توجه داشته باشید که حتما در این صفحه به سایت خود لینک دهید.

۷) هدر و فوتر و قرار دادن لینک

برای جلوگیری از کپی‌برداری بدون اجازه و موارد این چنینی، می‌توانید از هدر و فوتر در کتاب خود استفاده کنید. هدر (Header) همان بخش بالایی ثابت در صفحه و فوتر (Footer) بخش پایینی ثابت در هر صفحه است.

در هدر می‌توانید تنها عنوان کتاب و نام کسب و کار خود را وارد کنید. اما توصیه می‌شود که در فوتر آدرس سایت خود را به صورت کامل بنویسید. برای مثال Furbodm.com و حتی روی آن به سایت خود لینک دهید. برای لینک دادن هم می‌توانید از قسمت Insert در نرم‌افزار ورد، بر روی Add Link کلیک کنید و لینک وارد کنید.

گذاشتن لینک در فایل پی‌دی‌اف اهمیت دارد. زیرا در توزیع کتاب، علاوه بر سایت خود، می‌توانید از این طریق از سایر سرویس‌های اشتراک‌گذاری کتاب، لینک دریافت کنید. و این مورد می‌توانید به لینک‌سازی سایت شما کمک کند.

کتاب الکترونیک خود را چطور منتشر کنیم؟

پس از آنکه با توجه به ساختار مشخص شده، کتاب خود را آماده کردید، لازم است که پس از بررسی و ویرایش‌های نهایی، یک خروجی پی‌دی‌اف از آن بگیرید. در نرم‌افزار ورد می‌توانید به‌راحتی از قسمت ذخیره‌سازی به‌عنوان (Save as) در لیست قرار داده شده، PDF را انتخاب کنید. و یک فایل پی‌دی‌اف از ورد دریافت کنید.

این فایل، فایل نهایی شما خواهد بود. و حال می‌توانید به دو شکل آن را به اشتراک بگذارید.

دانلود کتاب الکترونیک در ازای دریافت ایمیل

حالت اول که بهترین روش است، این است که آن را برای کاربران و بازدیدکنندگان سایت عادی سایت آماده کنید. یعنی با استفاده از یک فرم، اطلاعات تماس افراد، مشخصا ایمیل، را دریافت کنید. و فایل را برای آن‌ها ارسال کنید.

همان‌طور که پیش‌تر در مقالات سایت هم مطرح شد، فایل‌های رایگان مثل کتاب الکترونیک، برای کاربران جذابیت خاصی دارد. و می‌توانید از این طریق تعداد زیادی ایمیل و به اصطلاح لید یا سرنخ فروش جذب کنید.

در سیستم مدیریت محتوا وردپرس می‌توانید با استفاده از پلاگین رایگان Email Download Link این فرآیند را اتوماتیک کنید. با نصب این پلاگین وردپرس­ می‌توانید یک کد کوتاه (Shortcode) دریافت کنید. و آن را در یک صفحه فرود یا حتی مقالات پربازدید خود قرار دهید. و شروع به دریافت اسم و ایمیل کنید. این پلاگین برای شما فایل را به صورت خودکار به کسانی که ایمیل وارد کرده‌اند، ارسال می‌کند.

اشتراک‌گذاری رایگان کتاب در سایت‌های دانلود کتاب

علاوه بر دانلود کتاب در ازای دریاف ایمیل، شما می‌توانید کتاب الکترونیک خود را در سایت‌های دانلود کتاب پرطرفدار مثل کتاب‌سبز و کتاب‌ناک منتشر کنید.­در این سرویس‌ها می‌توانید کتاب خود را به صورت رایگان آپلود کنید. و از این طریق هم برای سایت و کسب و کار خود کاربرانی را جذب کنید.

پایان

به انتهای مقاله راهنمای ساخت کتاب الکترونیک در سایت فوربو دیجیتال مارکتینگ رسیدیم. در صورتی که سوالی در خصوص موضوع مطرح شده داشتید، می‌تونید اون رو از طریق قسمت نظرات ارسال کنید. حتما به سوال شما پاسخ خواهیم داد.

نسخه‌ی اول مقاله: ۱۸ دی ۱۳۹۸

آپدیت اول: ۲۶ فروردین ۱۴۰۱